Ajax nedir sorusunun en net yanıtı ajax bir web programlama tekniğidir. Bir programlama dili veya bir teknoloji değildir. Zengin internet siteleri ve uygulamaları geliştirmeye olanak sağlar. Ajax ismi “Asynchronous JavaScript and XML”den gelir. Yani Ajax, Javascript ve XML (XMLHttpRequest) ile yazılır.
Ajax’ ın en önemli özelliği kullanıcı ve sunucu iletişimine getirdiği yeniliklerdir. Örneğin Google’ ın arama çubuğunda yazmaya başladığınızda önerilen arama terimleri Ajax tekniği kullanılarak gösterilir. Klasik sunucu-istemci iletişiminin (ziyaretçi istek gönderir, sunucu isteği işler ve yanıt gönderir) zayıflıkları AJAX ile giderilmiştir.
Yani kullanıcı Ajax ile geliştirilmiş bir web sayfasında yada web uygulamasında değişiklik yaptığında sayfanın tamamı sunucuya gönderilmez. Değişiklik yapılan kontrol üzerindeki veri sunucuya iletilir. Bu sayede istemci (kullanıcı) ile sunucunun iletişimi asenkron hale gelmiş olur ve kaynak tüketimi azalır. Dolayısı ile gelişmiş ve sayfa boyutu yüksek olan uygulamalar yüksek hızda çalıştırılabilir hale gelmiştir.
Ajax’ ın Avantajları
Ajax tekniği bir çok teknoloji ile birlikte kullanılabilir. Yani Asp.net, PHP gibi çeşitli uygulamalar içerisinde Ajax tekniği kullanılabilir.
Ajax kullanılan sayfalar hızlı yüklenir. Sayfanın gerektiği kadarını sunucuya gönderip, gerektiği kadarı için sunucudan yanıt alması uygulamaların performansını arttırır.
Ajax nesneleri kolay entegre edilebilir durumdadır. Bir kullanıcı giriş formu bir kez kodlandığında istenilen tüm sayfalara kolaylıkla yerleştirilebilir.
Kullanıcı deneyimi için önemli kolaylıklar sunar. Örneğin kullanıcı Ajax kullanan giriş formunu doldurup giriş butonuna tıkladığında sayfa sunucuya gönderilmeden giriş yapmış olur. Böylece bulunduğu sayfadaki içerikle ilgili hızlı ve basit bir şekilde etkileşime girebilir. Örneğin hızlıca blog yazısına yorum yapabilir yada sergilenen ürünü satın almaya yönelebilir.
Ajax’ ın Dezavantajları
Arama motorları ile uyumsuzluğu Ajax için önemli bir dezavantaj olarak görülür. Arama motorları Ajax nesnelerini algılamakta zorlanır. Bu sebeple kamu kurumlarının web uygulamaları ve sitelerdeki giriş formları arama motorlarından alınacak trafiğin önemli olmadığı uygulamalarda ve uygulama parçalarında kullanılırlar.
Tarayıcı uyumsuzluğu da önemli bir dezavantajdır. Uygulama geliştirirken yaygın kullanılan web tarayıcılarda dahil olmak üzere pek çok tarayıcıda uyumsuzluk problemi ile yaşanabilir. Cihaz ve platform çeşitliliğinin bu kadar çok olduğu günümüzde diğer bir sorunda mobil cihazlarda yaşanan uyumsuzluk problemleridir.
Ajax Örnekleri
Ajax kullanan sitelere örnekler vererek Ajax nedir, avantajları ve dezavantajları nelerdir konusunu bitireceğiz.
Hiç şüphesiz Ajax’ ın bu kadar gelişmesine ve ün kazanmasına sebep olan uygulama Gmail’ dir. Gmail ilk çıktığında bir çok yenilik getirmiştir ve bu yeniliklerin pek çoğu Ajax sayesinde gerçekleşmişti. Ajax kullanan diğer Google uygulamalarına örnek olarak Google Maps, Translate, Google+ gösterilebilir.
Eski Google çalışanlarının geliştirdiği FriendFeed’ de önemli bir örnektir. Daha sonraları Twitter ve Facebook’ ta kullanılan bir çok zengin özellikte Ajax örnekleridir.
Bunların dışında pek çok sitede bulunana giriş formları, iletişim formları ve yorum alanları ile e-ticaret sitelerinde görebileceğiniz sepet uygulamaları Ajax uygulamalarına örnektir. Ajax hakkında daha fazla bilgi için resmi asp.net ajax sayfasına bakabilirsiniz.
